HIPOTERAPIA

Oddziaływanie hipoterapii

•  Sfera fizyczna – podnoszenie ogólnej sprawności, normalizacja napięcia mięśniowego; torowanie prawidłowego wzorca chodu; poprawa koordynacyjnych zdolności motorycznych, głównie równowagi i poczucia rytmu; poprawa orientacji w przestrzeni i schemacie własnego ciała; stymulacja i normalizacja czucia głębokiego i powierzchniowego
• Strefa emocjonalno-motywacyjna – wzrost motywacji i akceptacji procesu terapeutycznego; zwiększenie poczucia własnej wartości; zmniejszenie zaburzeń emocjonalnych.
• Strefa poznawcza – stymulacja odbioru wrażeń zmysłowych; poprawa percepcji wzrokowej i słuchowej; stymulacja uwagi, pamięci, myślenia, mowy; nabywanie i rozwijanie nowych umiejętności.
• Strefa społeczna – aktywizacja psychospołeczna; rozwijanie pozytywnych relacji społecznych.

Formy hipoterapii

• Fizjoterapia na koniu – gimnastyka lecznicza na koniu poruszającym się stępem, mająca na celu usprawnienie ruchowe; prowadzona przez fizjoterapeutę lub pod jego kierunkiem.
• Psychopedagogiczna jazda konna i woltyżerka – zespół działań jeździeckich, pedagogicznych i psychologicznych podejmowanych w celu usprawnienia intelektualnego, poznawczego, emocjonalnego i fizycznego; prowadzona przez psychologa, pedagoga, terapeutę zajęciowego lub pod ich kierunkiem.
• Terapia kontaktem z koniem – celem terapii jest nawiązanie kontaktu pacjenta ze zwierzęciem, z otaczającym środowiskiem, wreszcie z innymi ludźmi, jej istotą jest kontakt pacjenta z koniem, stworzenie sytuacji terapeutycznej, a nie samo dosiadanie konia; prowadzona przez psychologa, pedagoga, lekarza psychiatrę lub pod ich kierunkiem.
• Ponadto wyróżnia się jazdę konną dla osób niepełnosprawnych (rekreacyjną i sportową), która nie stanowi części hipoterapii, ale jest z nią ściśle związana i może mieć aspekt terapeutyczny.

Wskazania

Hipoterapia może przynosić korzyści we wszystkich obszarach funkcjonowania człowieka: fizycznym, motywacyjnym, emocjonalnym, poznawczym oraz społecznym. Każda osoba niepełnosprawna, cierpiąca na jakąkolwiek chorobę czy zaburzenie może wynieść specyficzne dla siebie korzyści z zajęć hipoterapeutycznych.
Hipoterapii poddawane są najczęściej osoby z następującymi schorzeniami i zaburzeniami rozwoju.

Dzieci

Zespoły neurologiczne

• Mózgowe porażenie dziecięce, konieczna samodzielna kontrola głowy i czynna pozycja siedząca pacjenta.
• Stany po urazach czaszkowo-mózgowych.
• Minimalne uszkodzenia mózgu.
• Choroby mięśni (przy sile mięśni ocenianej w skali Lovetta na min. 3 punkty), konieczna indywidualizacja intensywności i czasu zajęć.
• Dzieci niedowidzące i niewidome.
• Choroby i zaburzenia psychiczne.

Zespoły ortopedyczne

• Wady postawy.
• Skoliozy do 20° wg Coba z wyjątkiem progresujących skolioz idiopatycznych.
• Stany po amputacji i wady rozwojowe kończyn.

Inne

• Zespoły genetyczne, np. Zespół Down’a (z obowiązkowym zdjęciem rtg – bocznym i czynnościowym – odcinka szyjnego kręgosłupa).
• Przepukliny oponowo-rdzeniowe, w zależności od wysokości uszkodzenia, obrazu klinicznego, współwystępowania wodogłowia.
• Zespoły psychologiczne: zaburzenia emocjonalne, upośledzenia umysłowe, niedostosowanie społeczne.
• Opóźnienie psychoruchowe o nieustalonej etiologii.

Dorośli

• Stwardnienie rozsiane.
• Stany po udarze.
• Stany po urazach czaszkowo – mózgowych.
• Inne choroby narządu ruchu na tle neurologicznym i ortopedycznym.
• Choroby i zaburzenia psychiczne.
• Uzależnienia.
• Patologie społeczne.

Przeciwwskazania

Przeciwwskazania bezwzględne

• Uczulenie na sierść, pot lub zapach konia.
• Nie wygojone rany.
• Nietolerancja tej formy terapii przez pacjenta, np. niepohamowany lęk.
• Odklejanie siatkówki, wzmożone ciśnienie śródgałkowe.
• Brak kontroli głowy w rozwoju motorycznym i czynnej pozycji siedzącej.
• Wodogłowie bez wszczepionej zastawki.
• Niestabilność kręgów szyjnych występująca np. w zespole Down’a.
• Zwichnięcia i podwichnięcia stawów biodrowych.
• Skoliozy powyżej 20° wg Coba oraz progresujące skoliozy idiopatyczne.
• Choroby mięśni przy sile mięśni ocenianej poniżej 3 punktów w skali Lowetta.
• Pogorszenie stanu w zespołach neurologicznych, stanach po urazach czaszkowo-mózgowych, ADHD, chorobach mięśni.
• Ostre stany chorób i zaburzeń psychicznych.
• Podwyższona temperatura.
• Ostre choroby infekcyjne.

Przeciwwskazania względne:

• Padaczka.
• Upośledzenie umysłowe w stopniu głębokim.
• Zaburzenia mineralizacji kości.
• Utrwalone deformacje i zniekształcenia, przykurcze, ograniczenia zakresu ruchu układu kostno-stawowego.
• Przepuklina oponowo-rdzeniowa zlokalizowana w odc. lędźwiowym.
• Dyskopatia.
• Hemofilia oraz inne skazy krwotoczne.
• Schorzenia okulistyczne – wymagana konsultacja.

Informacja na podstawie „Kanonów Hipoterapii” opracowanych przez Polskie Towarzystwo Hipoterapeutyczne.